Spirytyzm to doktryna głosząca istnienie w każdym człowieku „czynnika myślącego”, który po śmierci odłącza się od ciała fizycznego i wciela przez reinkarnację w kolejne istoty. Zmarli, a jeszcze nie reinkarnowani ludzie mogą się porozumiewać z żywymi bezpośrednio, albo za pośrednictwem specjalnie uzdolnionych w tym kierunku osób (medium)

Spirytyzm stopniowo upodobnił się do doktryny religijnej i głównie w takiej formie obecnie występuje, przede wszystkim w Ameryce Południowej, oraz w USA. Spirytyzm jest uznawany za odmianę spirytualizmu.

Spirytyzm różni się od spirytualizmu większą niezależnością od teologii chrześcijańskiej, m.in. nauką o reinkarnacji.

Wiara w istnienie duchów zalicza się do najstarszych wierzeń ludzkości. Najdawniejsze formy kultu religijnego do dziś opierają się na nawiązywaniu kontaktu z duchami zmarłych przodków i niekiedy zwierząt. Przekonanie, że duchy zmarłych są aktywnie obecne wśród żyjących było rozpowszechnione w średniowieczu w Europie.

Metody kontaktu z duchami

Trans
Komunikowanie się z duchami za pomocą medium, która w czasie transu może być nawet bezpośrednio opanowana przez ducha i przemawiać jego głosem. Początkowo medium szukało kontaktu z konkretnym, wybranym duchem. Jednak okazało się, że duchy często „podszywają się” pod inne i dlatego obecnie medium otwarte jest na kontakt z każdym chętnym duchem. Spotkania spirytystów z medium nazywane są „seansami”. Celem medium jest często pomoc „zagubionym i cierpiącym” duchom osób, które zmarły np. nagłą śmiercią w wypadku lub szukają zemsty na innych ludziach. Seanse odbywają się z reguły w pozbawionym okien pomieszczeniu, wokół drewnianego stołu, najczęściej wieczorem lub w nocy, chociaż seanse można organizować o dowolnej porze. W specjalnych „książkach modlitw” zapisywane są nazwiska osób, za których szczególnie modlą się spirytyści.

Typtologia
Metoda komunikowania się z istotami duchowymi przy pomocy ustalonego kodu wystukiwanego przez ducha, stworzona przez siostry Fox.

Wskazywanie liter
Metoda początkowo polegała na umieszczeniu na stoliku ostrego przedmiotu np. długopisu, który duch skierowywał na napisane litery alfabetu. Obecnie jest to najczęściej wykonana z drewna topoli deska (na niej kładą ręce uczestnicy seansu), którą umieszcza się na drewnianym stole, na którym napisane są litery alfabetu oraz słowa „tak” i „nie”.

Transkomunikacja
Metoda odczytywania przekazów od wielu duchów jednocześnie za pomocą nagrywania i odczytywania szumów z odbiorników radiowych i telewizyjnych, nastawionych na kanały bez wyraźnego przekazu.

Pismo automatyczne
Medium zapisuje tekst mimowolnie. Zjawisko to nazywa się pismem automatycznym. Spirytyści interpretują ten efekt poddaniem się kontroli ducha, który w ten sposób przekazuje swoje przesłanie.

Organizacje spirytystyczne mają charakter otwarty, opłaty są pobierane tylko od stałych członków.

Sale zebrań spirytystów nie mają wyraźnych zewnętrznych oznakowań, wnętrza nie ozdabiają żadne charakterystyczne symbole czy napisy. Nie ma określonych rytuałów, ceremonii przyjęcia, kapłanów itp. Czasem osoby uczestniczące w seansach są proszone o wcześniejsze niejedzenie mięsa i powstrzymanie się od picia kawy i alkoholu. Spirytyści nie używają żadnych „przedmiotów magicznych” takich jak talizmany, kryształowe kule lub piramidy, karty do wróżenia itp.